Bộ Y tế đã ban hành Công văn số 3781/BYT-KCB ngày 17/6/2025 nhằm tăng cường quản lý giám định pháp y tâm thần, đối với hoạt động giám định pháp y, giám định tâm thần và việc điều trị bắt buộc cho người bị bệnh tâm thần. Văn bản yêu cầu các cơ sở giám định, cơ sở điều trị và Sở Y tế địa phương thực hiện nghiêm quy định chuyên môn, đồng thời tăng cường giám sát và minh bạch hóa toàn bộ quy trình nhằm bảo vệ tính khách quan và khoa học trong giám định.
Thực trạng gây quan ngại trong quản lý giám định pháp y tâm thần
Trong thời gian qua, đã xuất hiện nhiều vụ việc gây chấn động liên quan đến việc lợi dụng kết luận giám định tâm thần để trốn tránh trách nhiệm hình sự. Một số trường hợp bác sĩ bị cáo buộc nhận hối lộ, làm giả bệnh án hoặc cấp giấy chứng nhận tâm thần không đúng quy định. Những sai phạm nghiêm trọng như vậy không chỉ vi phạm đạo đức ngành y mà còn tạo ra lỗ hổng lớn trong hệ thống pháp lý. Việc quản lý giám định pháp y tâm thần thiếu chặt chẽ đang làm xói mòn niềm tin của người dân vào hệ thống công lý.
Tình trạng này không chỉ khiến xã hội bất an mà còn làm tổn thương đến những bệnh nhân thực sự cần được bảo vệ. Người dân ngày càng nghi ngờ về tính công tâm và minh bạch trong giám định. Do đó, siết chặt và nâng cao hiệu quả quản lý giám định pháp y tâm thần là yêu cầu cấp thiết để đảm bảo công lý và an toàn xã hội.
Quản lý giám định pháp y tâm thần – quản lý giám định pháp y tâm thần
Nội dung chỉ đạo của Bộ Y tế
- Tuân thủ Chỉ thị 07/CT-BYT: Tổ chức giám định pháp y tâm thần chịu trách nhiệm trực tiếp trước Bộ Y tế nếu để xảy ra sai phạm chuyên môn hay vi phạm đạo đức nghề nghiệp.
- Tuân thủ quy trình giám định: Chỉ tiến hành giám định khi có trưng cầu hợp pháp. Quy trình phải đảm bảo đầy đủ hồ sơ, căn cứ pháp lý rõ ràng theo Luật Giám định tư pháp 2012 và các thông tư hướng dẫn hiện hành.
- Siết điều kiện và quy chuẩn giám định viên: Giám định viên bắt buộc phải được cấp thẻ và đáp ứng tiêu chuẩn theo Thông tư 11/2022/BYT. Trường hợp vi phạm sẽ bị thu hồi thẻ và xử lý theo quy định.
- Phối hợp liên ngành: Tăng cường phối hợp giữa y tế, công an, tòa án và viện kiểm sát để thống nhất trong công tác giám định và điều trị bắt buộc.
- Thanh tra, xử lý nghiêm: Tăng cường thanh tra đột xuất và định kỳ. Khuyến khích, khen thưởng các tập thể, cá nhân tuân thủ tốt; xử lý nghiêm minh với các sai phạm.
- Chuẩn hóa điều trị bắt buộc: Các cơ sở điều trị bắt buộc bệnh tâm thần phải tuân thủ đúng quy định tại Nghị định 64/2011/NĐ-CP. Phải có đầy đủ điều kiện cơ sở vật chất như cửa 3 lớp, camera giám sát, hệ thống bảo vệ 24/7.
- Giấy chứng nhận tâm thần: Chỉ được cấp đúng theo mẫu do Bộ ban hành. Giám đốc đơn vị cấp giấy chịu trách nhiệm hoàn toàn về tính xác thực và đúng pháp luật của giấy chứng nhận.
Tác động của việc quản lý giám định pháp y tâm thần chặt chẽ
Việc tăng cường quản lý giám định pháp y tâm thần mang lại nhiều tác động tích cực. Trước hết, nó góp phần khôi phục lại tính minh bạch, chính xác và nghiêm túc trong hoạt động giám định. Những trường hợp lợi dụng hệ thống để trốn tránh pháp luật sẽ bị ngăn chặn hiệu quả.
Hơn nữa, quy trình giám định rõ ràng, minh bạch sẽ giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người bệnh tâm thần, đảm bảo rằng chỉ những trường hợp thực sự cần điều trị mới được đưa vào diện bắt buộc. Ngành y tế tâm thần cũng sẽ được nâng cao uy tín và chuẩn hóa về chuyên môn, từ đó góp phần phát triển y học lâm sàng trong lĩnh vực nhạy cảm này.
Về lâu dài, khi quản lý giám định pháp y tâm thần đi vào nền nếp, sẽ tạo được lòng tin xã hội vào hệ thống y tế và pháp luật. Đồng thời giúp cải thiện chất lượng đào tạo, nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ chuyên ngành, góp phần xây dựng hình ảnh ngành y nhân văn, chuẩn mực.
Quản lý giám định pháp y tâm thần – quản lý giám định pháp y tâm thần
Góc nhìn Famax
Từ góc nhìn chuyên môn, Famax cho rằng việc tăng cường quản lý giám định pháp y tâm thần là hành động cần thiết và kịp thời trong bối cảnh hiện nay.
- Cần đẩy mạnh hoạt động đào tạo, cập nhật kiến thức và đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ giám định viên.
- Nên triển khai các hệ thống giám sát độc lập định kỳ để kiểm tra chéo giữa các cơ sở.
- Cần có cơ chế phối hợp cụ thể, liên tục giữa các bộ ngành liên quan nhằm phát hiện và ngăn ngừa sai phạm từ sớm.
- Tạo điều kiện để người dân tiếp cận thông tin minh bạch về quy trình giám định, giúp tăng cường sự giám sát từ cộng đồng.
- Nên nghiên cứu cơ chế hậu kiểm và xử lý nhanh, không để tình trạng kéo dài gây hậu quả lớn mới xử lý.
Famax cũng kiến nghị xem xét nâng cấp quy chuẩn chuyên môn trong giám định pháp y tâm thần lên mức tương đương các nước phát triển, hướng đến xây dựng ngành y tế pháp y tâm thần Việt Nam hiện đại và nhân văn, đóng góp hiệu quả cho cả lĩnh vực y tế và tư pháp.
Kết luận
Việc thực thi nghiêm túc chính sách quản lý giám định pháp y tâm thần là bước tiến mạnh mẽ nhằm bảo vệ công lý, nâng cao đạo đức ngành y và khẳng định vai trò kiểm soát xã hội của hệ thống giám định pháp y. Đồng thời, đây cũng là tiền đề để phát triển ngành y tế tâm thần Việt Nam một cách bài bản, chuyên nghiệp và bền vững. Sự phối hợp đa ngành, cùng quyết tâm chính trị từ cấp trung ương đến địa phương là yếu tố then chốt để chính sách phát huy hiệu quả.
Theo dõi Fanpage Dược Phẩm Famax để cập nhật nhiều thông tin hữu ích!
Thông tin trích nguồn từ: Bộ Y tế
Link bài gốc: https://moh.gov.vn/thong-tin-chi-dao-dieu-hanh/-/asset_publisher/DOHhlnDN87WZ/content/tang-cuong-quan-ly-trong-linh-vuc-giam-inh-phap-y-giam-inh-tam-than-va-bat-buoc-chua-benh-tam-than
URL bài viết: https://famax.vn/quan-ly-giam-dinh-phap-y-tam-than
Quản lý giám định pháp y tâm thần – quản lý giám định pháp y tâm thần
