Ung thư da do phơi nắng, phơi nắng quá mức – đặc biệt trong những ngày hè nắng nóng – đang làm gia tăng đáng kể tỷ lệ mắc ung thư da, trở thành mối lo ngại y tế toàn cầu.
Ánh nắng – tác nhân chính của ung thư da
Theo dữ liệu từ IARC (Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế), có tới 83% ca mắc melanoma toàn cầu năm 2022 là do phơi nhiễm tia cực tím (UV) từ mặt trời hoặc lò sấy da. Tại các vùng có dân số da sáng, con số này lên đến 95% và thậm chí cao hơn tại Úc – nơi tỷ lệ mắc melanoma cao nhất thế giới.
Melanoma là dạng ung thư da phổ biến và nguy hiểm nhất. Tại Mỹ, dự báo năm 2025 sẽ có khoảng 212.200 ca melanoma mới, tăng 6% so với trước; trong đó hơn 8.400 ca tử vong được ước tính do loại ung thư này.
Các yếu tố nguy cơ ung thư da do phơi nắng
Tại Việt Nam, mặc dù chưa có con số cụ thể về ung thư da, nhưng xu hướng tăng chung về ung thư – đặc biệt là ở người trẻ – được nhìn nhận là nghiêm trọng. Dữ liệu từ Bệnh viện Bạch Mai cho thấy mỗi năm có hơn 180.000 ca mắc ung thư mới và hơn 122.000 ca tử vong, nhiều nguyên nhân trong đó có thể liên quan đến phơi nắng quá mức, ô nhiễm môi trường và lối sống thiếu phòng vệ.
Theo WHO và Trung tâm Da liễu Mỹ, trên 90% các loại ung thư da do phơi nắng từ mặt trời hoặc các thiết bị rọi da trong nhà.
Đặc biệt, người bị cháy nắng nặng liên tục trong tuổi thiếu niên hoặc đầu tuổi 20 có thể làm tăng nguy cơ melanoma lên 80%, và nguy cơ ung thư da không melanoma lên 68%.
Xu hướng làm đẹp không an toàn làm tăng nguy cơ
Xu hướng xăm tàn nắng (sunburnt tan lines) và sử dụng giường nhuộm da (sunbeds) quay trở lại, đặc biệt phổ biến trên mạng xã hội. Các chuyên gia sức khỏe tại Ireland và Australia cảnh báo việc sử dụng lò sấy da trước tuổi 35 có thể làm tăng nguy cơ melanoma lên tới 75%.
Thêm vào đó, 90% các ca melanoma đều có liên quan đến tiếp xúc mặt trời hoặc thiết bị nhuộm da, đặc biệt trong bối cảnh nhiều người chủ quan không dùng kem chống nắng thường xuyên. Giải pháp phòng chống ung thư da do phơi nắng.
- Sử dụng kem chống nắng phổ rộng (SPF 30+) mỗi ngày, kể cả khi trời nhiều mây.
- Tránh tiếp xúc ánh nắng trực tiếp trong khoảng thời gian từ 10h đến 14h.
- Mặc áo dài tay, đội mũ rộng vành và đeo kính râm khi ra nắng.
- Hạn chế tuyệt đối việc sử dụng giường nhuộm da hay các biện pháp làm đẹp gây tổn hại đến da.
- Thường xuyên kiểm tra da định kỳ, phát hiện sớm các bất thường như nốt ruồi thay đổi hình dạng, màu sắc hay kích thước.
Góc nhìn Famax về ung thư da do phơi nắng
Famax cho rằng tình trạng gia tăng ung thư da do phơi nắng là lời cảnh tỉnh cho cả ngành y tế và cộng đồng. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu khiến nhiệt độ toàn cầu tăng lên, phơi nắng kéo dài sẽ càng trở nên nguy hiểm hơn.
Một số kiến nghị từ góc độ y dược:
- Cần đưa giáo dục phòng chống tác hại của tia UV vào chương trình học đường.
- Kiểm soát nghiêm xu hướng làm đẹp có hại như nhuộm da, xăm tàn nắng lan truyền trên mạng xã hội.
- Trang bị kiến thức lâm sàng cho cán bộ y tế cơ sở để phát hiện và xử lý sớm các dấu hiệu ung thư da.
- Đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng các phương pháp điều trị mới như quang động học, miễn dịch trị liệu cho các loại ung thư da giai đoạn sớm.
Việc nâng cao nhận thức và thực hành bảo vệ da không chỉ giúp ngăn ngừa ung thư da mà còn giảm gánh nặng y tế lâu dài cho xã hội, giảm ung thư da do phơi nắng.
Theo dõi Fanpage Dược Phẩm Famax để cập nhật các thông tin hữu ích!
Nguồn trích: Tuổi Trẻ
Link bài báo gốc: https://tuoitre.vn/gia-tang-ung-thu-da-vi-phoi-nang-qua-muc-20250824231336743.htm
