Việt Nam đã tăng cao nhận thức về đột quỵ bị liệt nửa người, song vẫn còn nhiều người chưa hiểu rõ về cách xử lý, các triệu chứng cảnh báo cũng như các biến chứng có thể xảy ra. Đột quỵ không chỉ là bệnh lý nguy hiểm, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người bệnh, đặc biệt là khi dẫn tới đột quỵ liệt nửa người. Hiểu rõ về tình trạng này sẽ giúp bạn có những hành động kịp thời, chính xác để bảo vệ sức khỏe bản thân và người thân yêu.
Hiểu rõ về đột quỵ bị liệt nửa người
Đột quỵ bị liệt nửa người hay còn gọi là đột quỵ gây liệt nửa thân, là một tình trạng y học cấp cứu xảy ra khi dòng máu cung cấp cho một phần của não bị gián đoạn đột ngột. Tình trạng này gây ra tổn thương mô não, từ đó ảnh hưởng đến khả năng vận động, nói năng, thậm chí có thể gây tử vong nếu không được xử lý kịp thời.
Nhiều người vẫn còn hiểu lầm rằng, đột quỵ chỉ ảnh hưởng đến người già, tuy nhiên, thực tế, hiện tượng này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, kể cả trẻ nhỏ và người trung niên. Đặc biệt, khi liên quan đến đột quỵ chết não, bệnh còn phức tạp hơn bởi các bộ phận quan trọng của não không còn hoạt động duy trì sự sống. Một điều cần thiết là nhận biết sớm các biểu hiện của đột quỵ não là gì, để từ đó có cách ứng phó và điều trị phù hợp.
Đặc điểm của đột quỵ và các dạng phổ biến
- Đột quỵ nhồi máu não: Chiếm đa số, xảy ra khi tắc nghẽn mạch máu do cục máu đông hoặc mảng xơ vữa.
- Đột quỵ xuất huyết não: Do mạch máu bị vỡ, chảy máu trong não.
- Đột quỵ cảnh báo sớm: Đôi khi có thể có các triệu chứng nhẹ như mệt mỏi, tê liệt tạm thời rồi nhanh chóng tiến triển thành liệt nửa người.
Việc nhận diện đúng các dạng đột quỵ giúp xác định phương pháp điều trị phù hợp, giảm thiểu tối đa những di chứng lâu dài như đột quỵ liệt nửa người. Đặc biệt lưu ý, không nên chủ quan khi gặp các triệu chứng nhẹ ban đầu như tê yếu hoặc méo miệng, bởi đó có thể là dấu hiệu của một đợt đột quỵ sớm.
Phân loại bệnh sau đột quỵ liệt nửa người
Ông bà ta đã từng nói “Phòng còn hơn chữa”, trong bệnh đột quỵ cũng vậy, việc phân loại và hiểu rõ về các dạng bệnh có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc dự phòng và điều trị kịp thời. Sau đột quỵ, các kiểu di chứng có thể chia thành nhiều dạng khác nhau, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh.
Cần phân biệt rõ các tình trạng như đột quỵ liệt nửa người sau cơn đột quỵ, đột quỵ chết não, và các di chứng khác. Một số người sau đột quỵ để lại các vấn đề về vận động, khả năng nói, thính giác hoặc khả năng tư duy. Hiểu rõ về đột quỵ nên làm gì cũng giúp người bệnh và gia đình chuẩn bị tâm lý tốt hơn để đối mặt với các tình huống khẩn cấp.
Các dạng di chứng phổ biến sau đột quỵ
- Liệt nửa người hoặc liệt toàn thân trong một thời gian dài hoặc vĩnh viễn.
- Mất khả năng nói hoặc rối loạn ngôn ngữ.
- Rối loạn cảm giác hoặc tê liệt.
- Các vấn đề về thị lực, thăng bằng, phối hợp.
- Dễ bị trào ngược dạ dày, viêm loét, tình trạng thể chất giảm sút. Việc phân loại chính xác sẽ giúp bác sĩ đưa ra pháp đồ điều trị phù hợp hơn, đồng thời hướng dẫn người bệnh thực hiện các phương pháp phục hồi chức năng đúng cách như vật lý trị liệu, tập luyện vận động, nâng cao thể trạng và phục hồi tâm lý.
Các bước cấp cứu và xử lý khẩn cấp khi gặp đột quỵ
Thời gian vàng trong điều trị đột quỵ chính là yếu tố quyết định để giảm thiểu di chứng và khả năng tử vong. Khi phát hiện dấu hiệu của đột quỵ bị liệt nửa người, phản ứng nhanh chóng chính là chìa khóa giúp cứu sống người bệnh.
Trong phần này, chúng ta sẽ đi sâu vào các bước hướng dẫn cấp cứu, từ việc kiểm tra ban đầu đến các phản xạ cần thiết, giúp giảm thiểu tổn thương và chuẩn bị cho quá trình điều trị y tế một cách tối ưu nhất.
Hành động cần làm ngay lập tức: kiểm tra thở, mạch, phản xạ
Khi đã xác định có dấu hiệu đột quỵ, việc đầu tiên cần làm là kiểm tra các chức năng sinh tồn của người bệnh. Động tác này cần thực hiện một cách kiên trì, không vội vàng để tránh gây tổn thương thêm.
Đột quỵ bao lâu thì tỉnh, điều gì sẽ xảy ra khi hồi phục?
Bị tê bàn tay khi ngủ: báo hiệu 11 bệnh lý nguy hiểm
Một số hướng dẫn cơ bản bao gồm: kiểm tra xem người đó còn thở bình thường hay không, đo mạch đập, kiểm tra phản xạ cơ bắp và các dấu hiệu sống khác như phản ứng mắt, phản xạ nắm tay, miệng méo hoặc mất cảm giác vùng mặt, tay chân.
Việc tiến hành kiểm tra rõ ràng giúp xác định mức độ tổn thương và tránh nhầm lẫn với các bệnh lý khác như hẹp động mạch, tai biến mạch máu nhỏ hoặc các bệnh lý thần kinh khác. Đồng thời, luôn cố gắng giữ cho người bệnh trong tư thế an toàn, tránh di chuyển quá nhiều hoặc gây áp lực thêm vào các vùng tổn thương.
Phản ứng nhanh: 5T trong cấp cứu đột quỵ (Thời gian, Thở, Tư thế, Thuốc, Tâm lý)
Trong tình huống khẩn cấp, phương pháp đánh giá và xử lý “5T” giúp người cấp cứu có cách hành động chính xác:
- Thời gian: Ghi nhớ chính xác thời điểm bắt đầu các triệu chứng để xác định thời gian vàng (thường là 4.5 giờ cuối cùng của cơn đột quỵ), từ đó quyết định phương pháp điều trị phù hợp.
- Thở: Đảm bảo người bệnh còn thở, xử lý nếu không có dấu hiệu thở hoặc thở yếu.
- Tư thế: Đưa bệnh nhân về vị trí nằm nghiêng an toàn, tránh gây nghẹt thở khi bị sặc, nôn.
- Thuốc: Không tự ý cho thuốc, đặc biệt là thuốc tê hoặc thuốc tiêu huyết khối trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
- Tâm lý: Giữ bình tĩnh, an ủi và làm giảm lo lắng cho người bệnh, tránh gây hoảng loạn.
Phương pháp này giúp duy trì trạng thái ổn định trước khi đón người bệnh tới trung tâm y tế để điều trị chuyên sâu.
Tầm quan trọng của việc gọi cấp cứu đúng thời điểm
Việc gọi cấp cứu đúng thời điểm là cứu cánh quan trọng nhất đối với người bệnh đột quỵ. Thời gian là yếu tố quyết định giữa sống và chết, cũng như giảm thiểu các di chứng lâu dài.
Gọi xe cấp cứu (số 115) hoặc nhanh chóng đưa người bệnh tới các bệnh viện có chuyên khoa thần kinh để được xử lý kịp thời giúp giảm tỷ lệ tử vong, tránh tình trạng đột quỵ chết não hoặc các biến chứng nặng khác. Trong quá trình chờ đợi xe cấp cứu, cần duy trì các bước sơ cấp cứu đã đề cập để giữ cho người bệnh ổn định.
Những điều tránh làm để không làm tình trạng nghiêm trọng hơn
Trong lúc cấp cứu, có nhiều cách xử lý sai lầm có thể làm tình trạng xấu đi, gây thêm khó khăn cho quá trình điều trị. Người thân hoặc người chứng kiến cần tránh các hành động như:
- Không tự ý cho thuốc hoặc thực phẩm, đồ uống vào miệng người bệnh khi chưa rõ tình trạng.
- Không cố gắng di chuyển người bệnh nếu không rõ nguyên nhân hay có tổn thương cột sống.
- Không làm ầm ĩ, gây hoảng loạn để tránh mất kiểm soát.
- Không để bệnh nhân nằm ngửa hoặc nằm sấp tùy tiện, đặc biệt khi có dấu hiệu khó thở hoặc nôn.
- Không tự ý đưa đi bằng phương tiện cá nhân mà không có sự hỗ trợ y tế chuyên nghiệp.
Thay vào đó, sự bình tĩnh và chủ động trong xử lý sẽ góp phần làm giảm các biến chứng nguy hiểm, bảo vệ tối đa sức khỏe của người bệnh.
Đột quỵ bị liệt nửa người là một trong những dạng tổn thương nặng nề nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh và kiểm soát nếu nhận biết sớm các triệu chứng, áp dụng các bước cấp cứu phù hợp, xử lý kịp thời và đúng kỹ thuật. Để giảm thiểu rủi ro, mỗi người cần trang bị kiến thức về đột quỵ não là gì, các dạng phản ứng sau đột quỵ như đột quỵ liệt nửa người, đột quỵ chết não cũng như phương pháp phòng ngừa.
Hỗ trợ chăm sóc tuần hoàn não trong quá trình phục hồi sau đột quỵ
Sau đột quỵ, đặc biệt ở người bị liệt nửa người, não bộ và hệ thần kinh cần thời gian dài để phục hồi. Bên cạnh việc tuân thủ phác đồ điều trị, tập phục hồi chức năng và theo dõi y tế chặt chẽ, chăm sóc và hỗ trợ tuần hoàn máu não cũng là yếu tố quan trọng giúp cải thiện chất lượng sống lâu dài.
Cefamax giúp hỗ trợ hoạt huyết, tăng cường tuần hoàn máu não, từ đó hỗ trợ giảm các triệu chứng thường gặp như đau đầu, chóng mặt, khó ngủ, suy nhược thần kinh và suy giảm trí nhớ do thiểu năng tuần hoàn não. Việc hỗ trợ lưu thông máu não tốt hơn giúp não bộ được nuôi dưỡng đầy đủ, góp phần hỗ trợ quá trình phục hồi chức năng khi được sử dụng kết hợp cùng chế độ sinh hoạt và luyện tập phù hợp.
Việc chăm sóc não bộ đúng cách và đều đặn là nền tảng quan trọng để người sau đột quỵ thích nghi tốt hơn với sinh hoạt hằng ngày.
Trong mọi trường hợp, xử lý đúng cách và gọi cấp cứu kịp thời là chìa khóa giúp giảm thiểu biến chứng, nâng cao khả năng hồi phục và duy trì sự sống. Hãy luôn chủ động nâng cao kiến thức, giữ bình tĩnh và hành động sáng suốt khi đối mặt với tình huống nguy cấp này. Sức khỏe cộng đồng là trách nhiệm của mỗi người, hành động đúng sẽ giúp giảm thiểu tối đa hậu quả của đột quỵ.
Theo dõi Fanpage Dược phẩm Famax để nhận tư vấn và thông tin hàng ngày!
