Việc tìm hiểu nguyên nhân gây tăng men gan là một vấn đề vô cùng quan trọng đối với sức khỏe của mỗi người, đặc biệt trong bối cảnh cuộc sống hiện đại với nhiều yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến gan.
8 nguyên nhân gây tăng men gan
Men gan tăng cao là gì?
Tăng men gan là dấu hiệu cho thấy gan có vấn đề, có thể do viêm nhiễm, độc tố, rối loạn chuyển hóa hoặc tác động từ thuốc, rượu. Khi chỉ số men gan tăng nhẹ, nhiều người thường xem nhẹ, nhưng đây là thời điểm quan trọng để can thiệp, ngăn chặn bệnh lý nghiêm trọng hơn.
Các nguyên nhân men gan cao
Có rất nhiều nguyên nhân bệnh gan dẫn đến tăng men gan ở người lớn, nhưng tựu trung lại, có thể nhóm thành tám nhóm chính – mỗi nhóm lại có những đặc điểm và tác động riêng biệt lên chức năng gan.
Viêm gan do virus
Nếu không phát hiện sớm, nguy cơ lây nhiễm cho người khác qua máu, quan hệ tình dục hay từ mẹ sang con rất cao. Những ai có tiền sử truyền máu, dùng chung kim tiêm hoặc quan hệ tình dục không an toàn cần phải cẩn thận.
Chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt
Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh, tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên rán, chất béo bão hòa, thực phẩm chứa độc tố, nấm mốc, chất bảo quản,… là nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ đồng thời cũng là tác nhân khiến men gan tăng cao.
Những thực phẩm này tạo gánh nặng lớn lên gan, buộc gan phải hoạt động “quá tải” để xử lý, lâu dần khiến tế bào gan bị tổn thương, rối loạn chuyển hóa lipid, hình thành mỡ trong gan.
Rượu bia và chất kích thích
Không thể không nhắc tới rượu bia, vốn là “kẻ thù không đội trời chung” của gan. Theo thống kê, trên 50% số ca tăng men gan mãn tính liên quan tới lạm dụng rượu bia. Ethanol trong rượu bia khi vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành acetaldehyde – một chất cực độc đối với tế bào gan, dễ gây hoại tử và kích hoạt phản ứng viêm.
Tác dụng phụ của thuốc và các bệnh lý khác
Không ít trường hợp các nguyên nhân gây tăng men gan đến từ việc lạm dụng thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs)… Khi vào cơ thể, phần lớn các loại thuốc đều phải chuyển hóa qua gan. Nếu dùng liều lượng cao hoặc kéo dài, gan sẽ “quá tải”, dễ bị tổn thương, phá hủy cấu trúc tế bào gan.
Thêm vào đó, một số bệnh lý nền như tiểu đường, sỏi mật, suy tim, viêm tụy, sốt rét,… cũng có thể gián tiếp gây tăng men gan thông qua việc ảnh hưởng đến lưu thông máu, chuyển hóa hoặc gây viêm nhiễm lan tỏa.
Những yếu tố di truyền và môi trường
Di truyền cũng ảnh hưởng đến nguy cơ tăng men gan. Một số gen bất thường có thể khiến gan dễ bị viêm và không đào thải độc tố hiệu quả.
Môi trường ô nhiễm, hóa chất độc hại và kim loại nặng gây tổn thương gan, làm tăng men gan. Ở Việt Nam, khu vực gần sông và nhà máy công nghiệp có tỷ lệ bệnh gan cao hơn do tiếp xúc hóa chất lâu dài.
Tổng kết lại, những nguyên nhân gây tăng men gan rất đa dạng và phức tạp, đòi hỏi chúng ta phải chủ động phòng ngừa, kiểm tra sức khỏe định kỳ và duy trì lối sống khoa học để bảo vệ lá gan của mình.
Sau khi điểm qua các nguyên nhân gây tăng men gan, việc phát hiện sớm các triệu chứng và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp là chìa khóa giúp bảo vệ sức khỏe lá gan, ngăn ngừa nguy cơ biến chứng nguy hiểm về sau.
Những triệu chứng của tình trạng tăng men gan
Vàng da, vàng mắt
Đây là dấu hiệu nổi bật nhất, dễ nhận biết nhất khi gan bị tổn thương nặng. Sự tích tụ bilirubin (sản phẩm phân hủy của hemoglobin) trong máu do gan không xử lý kịp sẽ khiến da, củng mạc mắt, móng tay chuyển sang màu vàng.
Ngứa da, phát ban
Một trong những nguyên nhân gây tăng men gan khiến độc tố tích tụ dưới da, dẫn tới hiện tượng ngứa dai dẳng, đôi khi kèm theo phát ban hoặc nổi mề đay. Cảm giác ngứa thường tăng vào ban đêm, gây mất ngủ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống.
Thay đổi về phân và nước tiểu
Khi gan yếu, khả năng chuyển hóa bilirubin và các sắc tố mật bị rối loạn, dẫn đến phân thường có màu nhạt, nước tiểu đậm màu hơn bình thường. Người bệnh còn có thể cảm thấy đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu kéo dài.
Phù nề, mệt mỏi, thay đổi tâm lý
Phù chân, bàn chân, mắt cá do gan không tổng hợp đủ albumin khiến dịch bị thoát ra khỏi lòng mạch, ứ đọng ở mô mềm. Kèm theo đó, người bệnh dễ cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, giảm ham muốn, thậm chí thay đổi tâm trạng như trầm cảm, dễ cáu gắt.
Phương pháp điều trị men gan cao
Điều trị men gan cao cần xác định nguyên nhân để chọn phương pháp phù hợp. Một số hướng điều trị chính gồm:
Điều trị viêm gan do virus
Đối với viêm gan B và C, điều trị tập trung ức chế virus. Thuốc kháng virus mới giúp kiểm soát virus, giảm tổn thương gan, ngăn ngừa xơ gan và ung thư.
Bệnh nhân cần nghỉ ngơi, dinh dưỡng hợp lý, tránh vận động mạnh và không dùng chung dụng cụ để phòng lây nhiễm.
Cai rượu bia và tăng cường chức năng gan
Nếu nguyên nhân gây tăng men gan ở người lớn đến từ rượu bia, không còn cách nào khác ngoài việc cai hoàn toàn các chất kích thích, đồng thời sử dụng thuốc hỗ trợ chức năng gan, thuốc giải độc.
Điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt
Thay đổi chế độ ăn là biện pháp căn bản và hiệu quả để giảm gánh nặng cho gan. Ưu tiên rau xanh, trái cây tươi, các loại nước ép giàu vitamin (đặc biệt vitamin A), trà xanh, hạn chế tối đa đồ dầu mỡ, chế biến sẵn, thực phẩm chứa hóa chất bảo quản, nấm mốc…
Khám sức khỏe định kỳ và sử dụng thuốc hợp lý
Khám sức khỏe định kỳ không chỉ giúp phát hiện sớm nguyên nhân gây tăng men gan mà còn tầm soát các bệnh lý tiềm ẩn khác như tiểu đường, rối loạn lipid máu, ung thư gan… Đặc biệt, những người có yếu tố nguy cơ cao (tiền sử viêm gan, nghiện rượu, béo phì…) càng nên kiểm tra men gan 3-6 tháng/lần.
Hãy là người tiêu dùng thông minh, biết chọn lọc thông tin và không chạy theo phong trào chữa bệnh “truyền miệng”.
Theo dõi Fanpage Dược phẩm Famax để nhận tư vấn và thông tin hàng ngày!
Tóm lại, nguyên nhân gây tăng men gan rất đa dạng, bao gồm viêm gan virus, chế độ ăn uống thiếu lành mạnh, lạm dụng rượu bia, tác dụng phụ của thuốc, các bệnh lý nội khoa, yếu tố di truyền và môi trường độc hại. Việc phát hiện sớm, lắng nghe cơ thể và chủ động điều chỉnh lối sống là yếu tố then chốt giúp kiểm soát men gan, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan, suy gan cấp.
