Sa sút trí tuệ là vấn đề sức khỏe toàn cầu đáng lo ngại. Bác sĩ Phạm Công Huân (Viện Sức khỏe Tâm thần) cho biết, cứ mỗi 3 giây trên thế giới lại có một trường hợp mới được chẩn đoán. Dự báo đến năm 2050, số người mắc có thể vượt 139 triệu. Riêng tại Hoa Kỳ, 1/3 người cao tuổi tử vong vì bệnh này, cao hơn cả tổng tỷ lệ tử vong do ung thư vú và tuyến tiền liệt.
Sa sút trí tuệ là gì?
Sa sút trí tuệ (SSTT) là một hội chứng suy giảm chức năng não bộ, ảnh hưởng đến trí nhớ, tư duy, hành vi và khả năng thực hiện các hoạt động thường ngày. Bệnh không phải là một phần tất yếu của quá trình lão hóa mà là hậu quả của các tổn thương não tiến triển, phổ biến nhất là do Alzheimer. SSTT diễn tiến qua nhiều giai đoạn và ngày càng nặng lên theo thời gian, đòi hỏi sự chăm sóc liên tục và hỗ trợ toàn diện từ gia đình và y tế.
Nhận biết 3 giai đoạn sa sút trí tuệ
Quá trình tiến triển của sa sút trí tuệ thường chia thành ba giai đoạn với mức độ suy giảm nhận thức và chức năng ngày càng nghiêm trọng.
Giai đoạn đầu, người bệnh bắt đầu xuất hiện các dấu hiệu suy giảm trí nhớ ngắn hạn như quên vị trí để đồ vật, hỏi lại cùng một thông tin nhiều lần dù đã được trả lời trước đó. Họ cũng có thể gặp khó khăn trong việc định hướng không gian, dễ bị lạc ngay cả ở những nơi quen thuộc. Khả năng quản lý công việc cá nhân và các hoạt động hàng ngày bắt đầu suy giảm.
Giai đoạn giữa đánh dấu sự suy yếu rõ rệt về nhận thức. Người bệnh thường không nhớ mình đã ăn gì, không nhớ các kỷ niệm quan trọng, khó khăn trong việc lựa chọn hoặc phối hợp trang phục. Khả năng sử dụng điện thoại, nấu ăn hoặc thao tác các thiết bị quen thuộc bị ảnh hưởng đáng kể. Nhận diện khuôn mặt người thân có thể bắt đầu nhầm lẫn hoặc phai mờ.
Giai đoạn cuối là khi các chức năng nhận thức bị tổn thương nghiêm trọng. Người bệnh không còn khả năng hiểu được những gì đang diễn ra xung quanh, không nhận ra người thân, mất kiểm soát hành vi, tiểu tiện, và cần sự trợ giúp hoàn toàn trong mọi hoạt động cá nhân như ăn uống, vệ sinh, di chuyển. Thái độ và cảm xúc có thể thay đổi thất thường, thậm chí trái ngược với tính cách trước đây.
Cách chăm sóc người bệnh sa sút trí tuệ theo giai đoạn
Việc chăm sóc bệnh nhân sa sút trí tuệ cần được cá nhân hóa theo từng giai đoạn của bệnh. Giai đoạn đầu, gia đình nên tăng cường giao tiếp, duy trì thói quen sinh hoạt và nhắc nhở lịch uống thuốc.
Các vật dụng cá nhân nên được sắp xếp ngăn nắp và tránh các nguy cơ gây trượt ngã. Trong giai đoạn giữa, người bệnh cần được hỗ trợ nhắc nhở, gợi nhớ ký ức bằng hình ảnh, ghi chú hoặc ký hiệu dễ hiểu để hỗ trợ hoạt động hàng ngày.
Ở giai đoạn cuối, người bệnh cần sự giám sát 24/7, được ăn uống, vệ sinh theo giờ giấc cố định và môi trường sinh hoạt phải tuyệt đối an toàn.
Hậu quả kinh tế và sức khoể
Gánh nặng kinh tế và xã hội do SSTT gây ra là rất lớn. Tại Việt Nam, SSTT đóng góp 52% trong tổng gánh nặng bệnh tật tâm thần ở người cao tuổi. Trong 10 năm (2008–2018), đây cũng là lý do nhập viện cao nhất trong nhóm bệnh nội khoa. Trên thế giới, chi phí y tế liên quan đến SSTT năm 2021 đã lên tới 355 tỷ USD, gây sức ép lớn lên hệ thống chăm sóc sức khỏe.
Dinh dưỡng đúng cách giúp hỗ trợ điều trị
Dinh dưỡng hợp lý giúp cải thiện tình trạng SSTT và giữ ổn định cho người bệnh. Nên ưu tiên chọn các thực phẩm mềm, dễ nuốt như sữa, trứng, khoai tây nghiền, hay sữa chua. Màu sắc và mùi vị hấp dẫn sẽ kích thích vị giác, đặc biệt ở người bị suy giảm cảm giác ngon miệng. Thay vì 3 bữa chính, nên chia nhỏ nhiều bữa trong ngày, tránh đồ rán chiên và hạn chế đồ mặn, ngọt. Sau mỗi bữa ăn, cần kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo người bệnh đã nuốt hết, tránh nguy cơ sợ nghẹn.
Góc nhìn Famax
Sa sút trí tuệ đang trở thành thách thức y tế nghiêm trọng trong bối cảnh già hóa dân số. Dược phẩm Famax nhấn mạnh vai trò của phòng ngừa sớm bằng chế độ dinh dưỡng hợp lý, duy trì hoạt động tinh thần và thể chất đều đặn.
Việc chăm sóc người bệnh cần được cá nhân hóa và hỗ trợ bởi các dịch vụ y tế tại nhà, có giám sát chuyên môn. Chúng tôi tin rằng tiếp cận đúng cách ngay từ đầu sẽ giúp giảm thiểu đáng kể gánh nặng cho cả gia đình và xã hội.
Theo dõi Fanpage Dược Phẩm Famax để cập nhật nhiều thông tin hữu ích!
Thông tin trích nguồn từ: CAFEF
Link bài báo gốc: https://cafef.vn/khong-the-ngo-can-benh-quen-quen-nho-nho-lai-gay-tu-vong-nhieu-hon-ca-ung-thu-188250814135417129.chn
