Bộ Y tế đặt mục tiêu đến 2030, có ít nhất 2 triệu người dân được đào tạo cấp cứu ngoại viện, hoàn thiện mạng lưới cấp cứu ngoài bệnh viện, tốc độ cứu sống bệnh nhân tăng mạnh.
Tầm quan trọng của việc đào tạo cấp cứu ngoại viện
Cấp cứu ngoại viện có vai trò then chốt trong hệ thống y tế hiện đại, đặc biệt trong giai đoạn “thời gian vàng” – khoảng thời gian đầu tiên sau khi xảy ra tai nạn hay biến cố y tế, là thời điểm quyết định sự sống còn của người bệnh. Khi được can thiệp kịp thời tại hiện trường, người bệnh sẽ có cơ hội hồi phục tốt hơn, giảm nguy cơ tử vong và biến chứng thần kinh, tim mạch, hô hấp…
Tại nhiều quốc gia phát triển, cấp cứu ngoại viện được triển khai hiệu quả và góp phần đáng kể vào việc giảm tỷ lệ tử vong. Ví dụ, tại Mỹ, tỷ lệ tử vong do chấn thương giảm 20–40% nhờ can thiệp trước khi đến bệnh viện. Tại Đức, mức giảm trung bình là 35%. Các quốc gia như Anh, Kenya, Nigeria hay Tanzania cũng ghi nhận mức cải thiện tương tự nhờ hệ thống cấp cứu ngoại viện bài bản.
Thực trạng cấp cứu ngoại viện tại Việt Nam
Tại Việt Nam, hệ thống cấp cứu ngoại viện mới ở giai đoạn khởi đầu, chưa có khung pháp lý hoàn chỉnh và chiến lược phát triển dài hạn. Cơ chế bảo hiểm y tế hiện chưa chi trả cho dịch vụ này, khiến việc triển khai và vận hành gặp nhiều khó khăn.
Hiện nay, mới có một số tỉnh thành lập trung tâm cấp cứu độc lập ngoài bệnh viện (trung tâm 115). Một số địa phương khác giao nhiệm vụ điều phối cho bệnh viện đa khoa tỉnh hoặc kết hợp cùng đơn vị tư nhân. Tuy nhiên, mô hình này còn manh mún, rời rạc, thiếu liên kết giữa các ngành (y tế, công an, phòng cháy chữa cháy…).
Đáng chú ý, tổng đài 115 chưa có khả năng phân loại tình trạng bệnh ngay khi tiếp nhận cuộc gọi. Việc ghi nhận, xử lý thông tin bệnh nhân chưa được chuẩn hóa. Dịch vụ cấp cứu ngoại viện chưa phổ biến tại vùng sâu vùng xa, tỷ lệ người dân được tiếp cận gần như bằng không.
Hiện các trung tâm 115 chỉ đáp ứng khoảng 10–20% nhu cầu thực tế. Phần lớn trường hợp cấp cứu hiện vẫn do người dân tự đến bệnh viện hoặc được hỗ trợ bởi các nhóm thiện nguyện tự phát. Đây là điều rất đáng lo ngại về tính chuyên nghiệp, an toàn và hiệu quả điều trị ban đầu.
Thiếu hụt nguồn lực và phương tiện chuyên dụng
Nguồn nhân lực cho cấp cứu ngoại viện hiện còn yếu và thiếu. Khoảng 80% nhân viên chưa được đào tạo chuẩn hóa và chưa có hệ thống chứng chỉ riêng. Trang thiết bị còn thiếu và lạc hậu: chỉ khoảng 60% huyện có xe cứu thương; trong đó khoảng 70% xe không đạt chuẩn quốc tế. Tỷ lệ xe cấp cứu/100.000 dân tại Việt Nam là 0,2, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực như Singapore (0,8), Nhật Bản và Hàn Quốc (2–3).
Ngoài ra, chất lượng dịch vụ cấp cứu còn nhiều hạn chế. Thời gian phản ứng trung bình tại đô thị vượt xa tiêu chuẩn quốc tế (≤8 phút), và tỷ lệ sống sót sau cấp cứu cũng chưa đạt mức tối ưu (quốc tế là ≥65%).
Mục tiêu chuyển đổi toàn diện hệ thống cấp cứu ngoại viện
Bộ Y tế đã xây dựng Đề án phát triển hệ thống cấp cứu ngoại viện giai đoạn 2025–2030 với nhiều mục tiêu cụ thể:
- Kiện toàn hệ thống cấp cứu ngoại viện tại 100% tỉnh, thành phố.
- 100% phương tiện cấp cứu đạt tiêu chuẩn kỹ thuật.
- Đào tạo ít nhất 2 triệu người dân có kiến thức và kỹ năng cấp cứu ngoại viện.
Lộ trình triển khai được chia làm 2 giai đoạn:
- Giai đoạn 2025–2027: thí điểm tại Bắc Ninh, Hải Phòng, Hà Tĩnh, Đà Nẵng, Khánh Hòa, An Giang.
- Giai đoạn 2027–2030: mở rộng toàn quốc.
Một điểm nổi bật trong đề án là đề xuất xây dựng tổng đài cấp cứu quốc gia duy nhất, thay thế cho hệ thống 113, 114, 115 hiện hành. Tổng đài sẽ hoạt động 24/7, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn để định vị, phân loại tình trạng khẩn cấp, lưu trữ và phân tích dữ liệu nhằm dự báo nhu cầu cấp cứu theo vùng.
Chuẩn hóa đào tạo nhân lực cấp cứu ngoại viện
Bộ Y tế cũng đưa ra kế hoạch thiết lập các trung tâm đào tạo cấp cứu ngoại viện theo vùng, mở mã ngành đào tạo chính quy và sau đại học. Các chương trình bao gồm đào tạo trình độ cao đẳng (3 năm), đại học (4 năm), chuyên khoa, đào tạo liên tục, đào tạo cộng đồng. Đồng thời, xây dựng quy định cấp chứng chỉ hành nghề cấp cứu ngoại viện quốc gia.
Cùng với đó là đề xuất đầu tư xây dựng các mô hình cấp cứu đặc thù như cấp cứu đường sông, vùng núi, vùng biển… Trang bị xe cứu thương chuyên dụng (mô tô, xe địa hình, xuồng, tàu cao tốc) để đáp ứng nhu cầu thực tế theo địa hình và địa phương.
Góc nhìn Famax
Việc đặt mục tiêu đào tạo 2 triệu người về cấp cứu ngoại viện là hướng đi đúng đắn, cấp thiết và mang tính hệ thống.
Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả, Famax có đề xuất, Bộ Y tế cần:
- Có chiến lược dài hạn và khung pháp lý rõ ràng cho cấp cứu ngoại viện.
- Thiết lập cơ chế giám sát độc lập và đánh giá hiệu quả đào tạo.
- Kết hợp ngân sách nhà nước với các nguồn xã hội hóa để đảm bảo đầu tư đồng bộ.
- Chuẩn hóa chương trình đào tạo, cấp chứng chỉ quốc gia, phân loại vị trí việc làm cụ thể cho nhân lực chuyên ngành cấp cứu ngoại viện.
- Đẩy mạnh truyền thông cộng đồng để người dân hiểu, chủ động học và thực hành kỹ năng cấp cứu.
Một hệ thống cấp cứu ngoại viện bài bản, hiệu quả là điều kiện tiên quyết để nâng cao chất lượng y tế công cộng và giảm thiểu thiệt hại trong các tình huống khẩn cấp.
Theo dõi Fanpage Dược Phẩm Famax để cập nhật nhiều thông tin hữu ích!
Thông tin trích nguồn từ: Sức khỏe & Đời sống
Link bài báo gốc: https://suckhoedoisong.vn/bo-y-te-dat-muc-tieu-it-nhat-2-trieu-nguoi-duoc-dao-tao-cap-cuu-ngoai-vien-den-nam-2030-169250910212834168.htm
Link bài báo mới: famax.vn/bo-y-te-dat-muc-tieu-2-trieu-nguoi-duoc-dao-tao-cap-cuu-ngoai-vien-2030
