Phát hiện mới cho thấy virus mycovirus có thể biến nấm Aspergillus fumigatus trở thành tác nhân gây bệnh nghiêm trọng ở người – đặc biệt trong bối cảnh nhiều bệnh nhiễm trùng nấm ngày càng khó kiểm soát.
Virus mycovirus làm tăng độc lực của nấm aspergillus
Nghiên cứu mới từ Đại học Hebrew, Israel, phối hợp với các nhà khoa học Đức, đã chỉ ra rằng virus mycovirus có thể cư trú bên trong nấm aspergillus fumigatus và khiến loại nấm này trở nên nguy hiểm hơn với cơ thể người. Sự hiện diện của virus mycovirus giúp nấm thích nghi tốt hơn trong môi trường khắc nghiệt như phổi của động vật có vú – nơi có nhiệt độ cao và nhiều stress oxy hóa.
Khi loại bỏ virus mycovirus khỏi nấm aspergillus, các nhà nghiên cứu nhận thấy nấm giảm khả năng sinh sản, sản xuất ít melanin – một chất giúp nấm tự bảo vệ khỏi hệ miễn dịch – và gây tổn thương ít hơn cho cơ thể vật chủ.
Điều trị kháng virus mở ra hy vọng mới
Một trong những phát hiện quan trọng nhất là việc sử dụng thuốc kháng virus giúp ức chế virus mycovirus, qua đó làm giảm độc lực của nấm aspergillus. Trên mô hình động vật, những cá thể nhiễm nấm có virus mycovirus bị ức chế có tỷ lệ sống sót cao hơn rõ rệt.
Phát hiện này mở ra hướng tiếp cận điều trị mới: không chỉ tiêu diệt trực tiếp nấm gây bệnh, mà còn nhắm đến virus mycovirus như một yếu tố hỗ trợ, từ đó kiểm soát bệnh hiệu quả hơn. Với những bệnh nhân suy giảm miễn dịch – nhóm dễ mắc nhiễm nấm aspergillus xâm lấn – phương pháp này đặc biệt có ý nghĩa.
Virus mycovirus và khả năng ứng dụng lâm sàng
Tuy chưa có thuốc kháng virus mycovirus được cấp phép sử dụng rộng rãi, nhưng nghiên cứu này đang thúc đẩy giới khoa học phát triển các liệu pháp kết hợp, vừa kháng nấm vừa kháng virus mycovirus. Một lợi thế là virus mycovirus không gây bệnh trực tiếp ở người, do đó việc nhắm vào chúng sẽ ít gây độc tính toàn thân hơn.
Sự tồn tại phổ biến của virus mycovirus trong hệ vi sinh vật tự nhiên cũng gợi mở các hướng nghiên cứu sâu rộng hơn về tương tác virus – nấm – vật chủ. Đặc biệt, khi các bệnh nấm ngày càng tăng mạnh do kháng thuốc và biến đổi khí hậu, kiểm soát từ yếu tố virus là chiến lược mới đầy triển vọng.
Tác động đến hệ thống miễn dịch và thuốc kháng nấm
Sự hiện diện của virus mycovirus không chỉ làm tăng độc lực của nấm mà còn có thể làm giảm hiệu quả của các thuốc kháng nấm hiện hành. Melanin do nấm sản sinh khi có mặt virus giúp nấm ẩn mình khỏi hệ miễn dịch và thuốc điều trị.
Điều này lý giải vì sao nhiều trường hợp điều trị bằng thuốc kháng nấm vẫn thất bại. Nếu có thể loại bỏ hoặc làm suy yếu virus mycovirus trong nấm aspergillus, hệ thống miễn dịch có thể kiểm soát nhiễm trùng tốt hơn và cải thiện hiệu quả điều trị.
Virus mycovirus: mối quan tâm mới trong phòng chống bệnh nấm
Trong khi các nghiên cứu hiện tại còn đang giới hạn trong phòng thí nghiệm và mô hình động vật, giới chuyên gia cảnh báo các cơ quan y tế nên bắt đầu chú ý đến vai trò của virus mycovirus trong các bệnh nấm ở người. Tại Việt Nam, các bệnh viện tuyến cuối thường tiếp nhận nhiều ca nhiễm nấm aspergillus xâm lấn, nhất là ở bệnh nhân ung thư, ghép tạng hoặc điều trị ức chế miễn dịch.
Phân lập và xác định sự có mặt của virus mycovirus trong các chủng nấm gây bệnh có thể giúp tiên lượng tốt hơn và hướng dẫn điều trị chính xác hơn. Các cơ sở nghiên cứu cần phối hợp với hệ thống bệnh viện để triển khai việc này sớm.
Góc nhìn Famax
Famax cho rằng phát hiện về virus mycovirus mở ra chương mới trong kiểm soát bệnh nấm – một lĩnh vực còn ít được quan tâm so với vi khuẩn và virus gây bệnh trực tiếp. Việc tìm thấy yếu tố tăng cường độc lực từ virus cho thấy bản chất bệnh lý có thể phức tạp hơn nhiều so với suy nghĩ trước đây.
Từ góc độ y dược, Famax kiến nghị:
- Đầu tư nghiên cứu phát triển thuốc kháng virus mycovirus độc lập hoặc kết hợp với thuốc kháng nấm.
- Tăng cường đào tạo và cập nhật kiến thức cho bác sĩ lâm sàng về sự tương tác giữa virus và nấm gây bệnh.
- Triển khai phân tích virus mycovirus trong các ca nhiễm nấm nặng tại các trung tâm y tế lớn, như một chỉ dấu tiên lượng.
Các phát hiện ban đầu rất hứa hẹn, nhưng cần được chứng minh qua thử nghiệm lâm sàng trên người trước khi ứng dụng rộng rãi. Đây là thời điểm thích hợp để ngành y tế chuẩn bị cho làn sóng điều trị mới, hướng đến cả các yếu tố gián tiếp như virus mycovirus.
Theo dõi Fanpage Dược Phẩm Famax để cập nhật nhiều thông tin hữu ích!
Thông tin trích nguồn từ: Tuổi Trẻ
Link bài báo gốc: https://tuoitre.vn/phat-hien-virus-khien-nam-co-the-gay-hai-cho-nguoi-20250825170820416.htm
